Horyzont Europa
Dziewiąty program ramowy UE z rekordowym budżetem na badania
HORYZONT EUROPA jest już dziewiątym programem ramowym wspierającym badania i innowacje w Europie przewidzianym na lata 2021-2027 o łącznym budżecie w wysokości ok. 95,5 mld euro, a więc o 30% wyższym w stosunku do poprzedzającego go – Horyzontu 2020.
Ten ambitny unijny program ma na celu:
• wzmocnienie bazy naukowej i technologicznej UE oraz europejskiej przestrzeni badawczej;
• zwiększenie europejskich zdolności w zakresie innowacji, konkurencyjności i liczby miejsc pracy;
• realizację priorytetów obywateli oraz utrzymanie modelu społeczno-gospodarczego i związanych z nim wartości.
Główne nowości w Horyzoncie Europa:
• Europejska Rada ds. innowacji – wsparcie na rzecz inwestycji mających przełomowe znaczenie i radykalny charakter oraz potencjał ekspansji;
• wprowadzenie koncepcji misji (portfel interdyscyplinarnych działań, które służą osiągnięciu śmiałego i inspirującego celu w danych ramach czasowych) w zakresie badań naukowych i innowacji obejmujących pięć obszarów:
- neutralne dla klimatu i inteligentne miasta,
- rak,
- zdrowe oceany, morza, wody przybrzeżne i śródlądowe,
- przystosowanie się do zmiany klimatu, w tym do transformacji społecznej,
- stan gleby oraz żywność;
• większe możliwości stowarzyszania poprzez m.in. ogólne otwarcie na uczestnictwo międzynarodowe, a także bardziej ukierunkowane działania (inicjatywy przewodnie, wspólne konkursy itp.);
• polityka otwartej nauki – obowiązkowy otwarty dostęp do publikacji, zapewniony otwarty dostęp do danych badawczych;
• nowe podejście do partnerstw europejskich – cechy charakterystyczne: strategiczne ukierunkowanie, prosta struktura i prosty zestaw narzędzi, spójne podejście oparte na cyklu realizacji (trzy poziomy partnerstw: współprogramowane, współfinansowane, zinstytucjonalizowane);
• rozpowszechnianie doskonałości w celu pełnego wykorzystania potencjału w państwach z gorszymi wynikami w zakresie badań naukowych i innowacji, aby mogły one osiągnąć wysokie unijne standardy doskonałości (np. poprzez możliwość dołączenia do istniejących konsorcjów, pomoc w znalezieniu partnerów).
Horyzont Europa zakłada konkursowe finansowanie projektów w ramach trzech głównych filarów:
I. DOSKONAŁA BAZA NAUKOWA
Pierwszy filar skupia się na konkursach zakładających wzmacnianie i rozszerzanie doskonałości unijnej bazy naukowej poprzez: finansowanie najwyższej jakości pionierskich badań, wyposażenie naukowców w nową wiedzę i umiejętności dzięki grantom mobilnościowym oraz integrację infrastruktur badawczych światowej klasy.
II. GLOBALNE WYZWANIA I EUROPEJSKA KONKURENCYJNOŚĆ PRZEMYSŁOWA
Przewiduje rozwój kluczowych technologii i rozwiązań stanowiących podstawę polityki UE oraz celów zrównoważonego rozwoju. Zaplanowano tutaj konkursy w obrębie sześciu klastrów. Każdemu z nich przypisane są konkretne obszary interwencji. Klastry indywidualnie i wspólnie tworzą zachęty do współpracy interdyscyplinarnej, międzysektorowej i między obszarami polityki, a także transgranicznej i międzynarodowej. Każdy z nich przyczynia się do realizacji kilku celów zrównoważonego rozwoju, z których wiele przyświeca więcej niż jednemu klastrowi.
III. INNOWACYJNA EUROPA
Myślą przewodnią konkursów ogłaszanych w ramach tego filaru jest stymulowanie przełomowych odkryć tworzących rynki i ekosystemów, które sprzyjają innowacyjności. Cel ten będzie osiągany m.in. poprzez działalność Europejskiej Rady ds. Innowacji oraz Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii.
Poza trzema głównymi filarami, program Horyzont Europa to także fundusze na zapewnianie szerszego uczestnictwa w unijnych inicjatywach badawczych i równomierne rozpowszechnianie doskonałości naukowej na obszarze całego kontynentu. Ponadto, przewidziano również środki na działania w zakresie zreformowania i usprawnienia europejskiego systemu badań naukowych i innowacji.